Het Universitair Medisch Centrum in Utrecht is een van de partijen die meedoet
aan de proef van het ministerie. Alle patiënten en mensen die in het
ziekenhuis of in de poli komen, krijgen een envelop mee met een
voorlichtingsbrochure en twee blanco kaartjes die te gebruiken zijn in het
stads- en streekvervoer. Het ziekenhuis heeft hiervoor van het ministerie
200 duizend enveloppen met kaartjes gekregen.

Hoe het verder gaat als de actie stopt, weet het ziekenhuis niet, maar
het ziekenhuis gaat in ieder geval niet zelf de kosten van het vervoer van
de patiënten betalen. Het proefproject lijkt daardoor meer een
reclamecampagne voor het openbaar vervoer dan echt een proef met gratis
openbaar vervoer.

Voor veel van de andere projecten gaat dezelfde vlieger op. Ook voor mensen
uit Haaksbergen, Oldenzaal, Hengelo en Losser die in het binnensingelgebied
in Enschede werken, zijn er gratis probeerkaartjes. Net als voor werknemers
van bedrijventerrein Oosterenk in Zwolle. Nieuwe inwoners uit de gemeente
Waterland die van en naar Amsterdam reizen, kunnen drie maanden gratis met
de bus naar hun werk. In Amsterdam mogen ze bovendien gebruik maken van het
GVB-net en de OV-fiets.

De meeste projecten lopen slechts drie maanden. Doelen heeft het
ministerie zich niet gesteld. "We willen enkel kijken of er door dit
soort initiatieven meer mensen uit de auto in het openbaar vervoer stappen,"
aldus een woordvoerder

Het is overigens niet allemaal kommer en kwel onder de proefprojecten.
Veelbelovend lijkt de aankondiging dat werknemers van deelnemende bedrijven
op of rond het goed met het openbaar vervoer bereikbare Schiphol in
aanmerking komen voor gratis openbaar vervoer. Navraag leert echter dat het
alleen om werknemers van KLM, Martinair, Martinair Catering en een vierde
bedrijf gaat. Het idee is dat zij in ruil voor hun reiskostenvergoeding een
OV-trajectkaart krijgen. Of dit doorgaat, is nog maar de vraag. KLM is nog
in onderhandeling. Volgens Martinair zijn de huidige voorstellen voor haar
medewerkers niet interessant genoeg. "Daarmee krijgen wij verstokte
autorijders niet in het OV," aldus een woordvoerder.

Stadsregio Arnhem Nijmegen lijkt de beste deal te hebben gesloten. Om
de auto's uit de binnenstad te houden, wordt er bij een rotonde in aanleg
een groot parkeerterrein gebouwd waarvandaan pendelbussen naar het centrum
en het universiteitsterrein gaan rijden. De kosten? Zo'n anderhalf miljoen.
Het Rijk betaalt de helft. De werking

De meeste plannen zijn sympathiek, maar of je er werkelijk het fileprobleem
mee oplost is de vraag.

Om in aanmerking te komen voor Rijksgeld moest er sprake zijn van
filevorming door forenzenverkeer en er moesten partners zijn die wilden
participeren. Het idee moest gericht zijn op gratis of goedkoper openbaar
vervoer. Het lijkt erop of er meer gekeken is of een project wel voldeed aan
de criteria gratis of goedkoop, dan of het plan werkelijk bij zou dragen aan
het terugdringen van het fileleed.

Zou het niet handiger zijn geweest te kijken wat het nou voor mensen zijn die
er in de file staan en wat hen ervan weerhoudt met het openbaar vervoer te
gaan? Veel mensen hebben geen zin om op een bus of trein te wachten en
willen even geen gezeur aan hun hoofd. De prijs is lang niet altijd
doorslaggevend. Wellicht had één grote goed gefundeerde proef meer
opgeleverd. Om mensen uit de auto te trekken, is meer nodig dan een paar
gratis kaartjes.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl